Υπέρταση
Αρτηριακή πίεση είναι η πίεση που ασκεί το αίμα στο εσωτερικό τοίχωμα των μεγάλων αγγείων του σώματος τα οποία το μεταφέρουν από την καρδιά σε όλα τα όργανα.
Υπέρταση είναι η κατάσταση, όπου η αρτηριακή πίεση είναι σταθερά αυξημένη πάνω από τα φυσιολογικά όρια.
Η αρτηριακή πίεση καταγράφεται με δύο αριθμούς, π.χ. 157/96 mmHg. Ο μεγαλύτερος αριθμός είναι η «συστολική πίεση» που είναι γνωστή στον κόσμο ως η «μεγάλη πίεση» και ο μικρότερος αριθμός είναι η «διαστολική πίεση», γνωστή στον κόσμο, εσφαλμένα, ως η «πίεση της καρδιάς» ή η «μικρή πίεση». Σωστό είναι να καταγράφουμε και τις σφύξεις μας, πχ 72/λεπτό.
Πού οφείλεται η αρτηριακή υπέρταση;
Στη πλειοψηφία τους (περίπου το 95%), οι υπερτασικοί εμφανίζουν «ιδιοπαθή υπέρταση». Πρόκειται για υπέρταση άγνωστης αιτιολογίας, που έχει σχέση όμως με την κληρονομικότητα καθώς και με άλλους παράγοντες, όπως την παχυσαρκία, τη μακροχρόνια πρόσληψη μεγάλης ποσότητας αλατιού, την καθιστική ζωή κ.λ.π. Συνήθως εμφανίζεται μετά την ηλικία των 35 ετών, αλλά μπορεί να εκδηλωθεί και νωρίτερα, ακόμα και στα μικρά παιδιά.
Εάν και οι δύο γονείς ενός ατόμου πάσχουν από αρτηριακή υπέρταση, η πιθανότητα αυτό το άτομο να εμφανίσει υπέρταση κάποια στιγμή της ζωής του ξεπερνάει το 70%. Σε λίγες περιπτώσεις (5%), η υπέρταση οφείλεται σε κάποια αναγνωρίσιμη ασθένεια («δευτεροπαθής υπέρταση»), η οποία εφόσον διαγνωσθεί και αντιμετωπιστεί, μπορεί να θεραπευθεί. Συχνότερα αίτια δευτεροπαθούς υπέρτασης είναι η άπνοια κατά τη διάρκεια του ύπνου, η στένωση των νεφρικών αρτηριών και άλλα.
Ποια πίεση είναι περισσότερο επικίνδυνη;
Tόσο η συστολική όσο και η διαστολική αρτηριακή πίεση αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακού νοσήματος. Η άποψη ότι η διαστολική πίεση είναι σημαντικότερη από τη συστολική, είναι λανθασμένη. Η διαστολική πίεση αυξάνεται σε νεαρά άτομα μέχρι την ηλικία περίπου των 55 ετών, ενώ σε άτομα άνω των 65-70 ετών συνήθως αυξάνεται η συστολική πίεση και η διαστολική μειώνεται (μεμονωμένη συστολική υπέρταση). Σε αυτές τις ηλικίες, η συστολική πίεση είναι περισσότερο επικίνδυνη από τη διαστολική. Στην ηλικιακή ομάδα των 55-65 ετών συνήθως αυξάνεται τόσο η συστολική όσο και η διαστολική πίεση.
Προκαλεί συμπτώματα;
Η αυξημένη αρτηριακή πίεση κατά κανόνα είναι ασυμπτωματική. Οι ενοχλήσεις, αν υπάρχουν, οφείλονται στις επιπλοκές της, που συνήθως εμφανίζονται μετά από χρόνια. Γι’ αυτό το λόγο η υπέρταση είναι γνωστή ως «the silent killer».
Ο πονοκέφαλος, η ζαλάδα, τα βουητά στα αυτιά κ.λ.π. συνήθως δεν οφείλονται στην υπέρταση. Το αντίστροφο όμως μπορεί να συμβεί, δηλαδή η ανησυχία λόγω της λανθασμένης αντίληψης ότι τα συμπτώματα οφείλονται στην αυξημένη πίεση, μπορεί να αυξήσει την πίεση.
Η διάγνωση της υπέρτασης τίθεται όταν σε τουλάχιστον 2-3 επισκέψεις στο ιατρείο οι τιμές της αρτηριακής πίεσης είναι >140 για τη συστολική και >90 για τη διαστολική.
Η μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στο σπίτι έχει πολύ μεγάλη αξία, τόσο διαγνωστική όσο και για παρακολούθηση της ανταπόκρισης της θεραπείας. Με τις κατ’ οίκον μετρήσεις μπορούμε να διαγνώσουμε και ειδικές μορφές υπέρτασης, όπως την υπέρταση «λευκής μπλούζας» και τη «masked hypertension».